Ramy prawne i podstawowe zasady funkcjonowania unii bankowej.

Art. 127 ust. 6. Trakatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym Rada może powierzyć Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania dotyczące polityk w dziedzinie nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i innymi instytucjami finansowymi, stał się podstawą do ustanowienia unii bankowej. Osią jej funkcjonowania jest jednolity mechanizm nadzorczy przewidziany w Rozporządzeniu Rady nr 1024/2013 z dnia 15 października 2013 r. (Dz.U. L 287/63 z 29.10.2013). Akt ten, powszechnie obowiązujący w państwach członkowskich należących do eurogrupy, daje możliwość dobrowolnego przystąpienia do mechanizmu również krajów, których walutą nie jest Euro.

Europejski Bank Centralny przez ostatni rok przyjmował akty prawne dostosowujące ramy jego funkcjonowania do zadań wyznaczonych Rozporządzeniem 1024/2013. Od początku listopada zaczął wykonywać swoje kompetencje w omawianej materii, a start unii bankowej poprzedziły tzw. stress testy 130 największych banków strefy Euro. Przeglądy nadzorcze dokonywane są we współpracy z Europejskim Urzędem Nadzoru Finansowego i mają na celu ustalenie, czy zasady, strategie, procedury i mechanizmy wprowadzone przez instytucje kredytowe, a także fundusze własne utrzymywane przez te instytucje, zapewniają prawidłowe zarządzanie ryzykiem i jego pokrycie.

Na podstawie przeprowadzonych testów Europejski Bank Centralny uprawniony jest do nakładania na instytucje kredytowe szczególnych dodatkowych wymogów w zakresie funduszy własnych, wymogów dotyczących publikacji czy w końcu wymogów w zakresie płynności finansowej.  Może w szczególności wymusić na nich podwyższanie kapitału i utrzymywanie wysokich norm kapitałowych.

EBC kontroluje także w porozumieniu z państwami członkowskimi  wnioski o udzielenie zezwolenia na podjęcie działalności instytucji kredytowej, a w przewidzianych w Rozporządzeniu przypadkach może takie zezwolenie cofnąć. Poprzez ocenę nabycia znacznych pakietów akcji instytucja frankfurcka utrzymuje ponadto kontrolę nad przepływu kapitału w sektorze bankowym. Skuteczność działania Europejskiego Banku Centralnego zapewnia uprawnienie do nakładania na instytucje kredytowe kar administracyjnych w wysokości maksymalnie 10 % całkowitego rocznego obrotu.

Planowaniem i wykonywaniem zadań powierzonych Europejskiemu Bankowi Centralnemu zajmuje się Rada do Spraw Nadzoru. Poprzez jej ustanowienie dokonano rozdzielenia funkcji kontrolnych od pierwotnych i tradycyjnych zadań związanych z polityką pieniężną. Posunięcie to należy uznać za korzystne z punktu widzenia przejrzystości ram instytucjonalnych europejskiego banku banków.

Polska nie wyraziła dotąd woli uczestniczenia w mechanizmie, pozostawiając funkcje sprawowania kontroli nad instytucjami kredytowymi Komisji Nadzoru Finansowego. Ta jednak ma w przyszłości posługiwać się standardami nadzoru przyjmowanymi przez EBC.

Więcej informacji dostępnych jest pod tym adresem.

Artykuł do przeczytania także na portalu student.lex.pl

Jakub Kruczek, doktorant UAM